Darmklachten; dit moet je weten
Darmklachten, wie kent het niet? Buikpijn, diarree, krampen, we hebben er allemaal wel eens mee te maken gehad. Het wordt pas vervelend als de klachten chronisch worden dat je leven er door beïnvloed wordt. Ben je een keizersnee-kind én heb je geen borstvoeding gehad? Dan kun je bijna uittekenen welke aandoeningen je in de toekomst zult krijgen. Darmklachten zijn een ondergeschoven kindje, maar gelukkig is er steeds meer kennis beschikbaar welke steeds meer wordt toegepast.
Onze darmen zijn een uniek orgaan. Het beslaat twee derde van ons immuunsysteem, haalt energie uit boterhammen met kaas of ons yoghurtje met muesli en produceert ook nog hormonen. Belangrijk dus om lief met je darmen om te gaan.
Eten en drinken komt via je mond terecht in je spijsverteringskanaal. Deze bestaat uit de slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm en endeldarm. In het spijsverteringskanaal vindt de spijsvertering plaats; je voeding wordt ‘geknipt’ in kleinere deeltjes waardoor het kan worden opgenomen in je bloed. Je lichaam gebruikt deze voedingsstoffen vervolgens als brandstof om energie uit te halen of als bouwstof.
Nog wat cijfertjes: Het spijsverteringssysteem van een volwassene bevat 100 triljoen bacteriën, schimmels en microben. Alles bij elkaar is dat al snel 2 á 3 kilo. Een mens heeft dan ook meer bacteriën in zijn spijsverteringssysteem dan cellen in zijn lichaam. Bacteriën leven in de mens van mond tot kont, maar de meeste bacteriën leven in de dikke darm. De dunne darm bevat ongeveer 25 gram bacteriën. Doordat de maag zo zuur is, kunnen bacteriën daar nauwelijks leven. Al met al is het een hele dierentuin achter je navel.
Klachten die je kan ervaren
Klachten die vanuit de darm kunnen komen zijn buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, obstipatie, en winderigheid. Heb je bijvoorbeeld veel last van boeren en maagklachten, dan kan dat een slecht begin van de vertering betekenen. Hierdoor kan de werking van de darm beïnvloedt worden.
Maar wist je dat ook een depressie, ADHD, eczeem, ondervoeding, acné, allergieën en jeuk ten grondslag kunnen liggen aan een slecht darmmilieu? Vaak wordt de verbinding niet gelegd waardoor je brandjes blijft blussen. Denk aan eczeem weg smeren met een zalfje, maar het komt toch elke keer weer terug. De oorzaak aanpakken zou in zo’n geval beter werken. En dat is lief zijn voor je darmen, en een beetje repareren en ondersteunen.
Waardoor worden deze darmklachten veroorzaakt?
Bij iedere stap van het spijsverteringsproces kan er iets mis gaan. Dit kan spontaan gebeuren en snel weer verdwijnen, maar ook een onderliggende ziekte of aandoening kan langdurige klachten veroorzaken.
Problemen met de opname
Het kan zijn dat je lichaam bepaalde voedingsstoffen niet goed af kan breken, waardoor ze niet goed worden opgenomen. Dit komt bijvoorbeeld doordat bepaalde spijsverteringsenzymen ontbreken of onvoldoende aanwezig zijn. Ook kan de passage in de darm soms te snel verlopen, waardoor het voedsel onvoldoende wordt afgebroken. Minder darmoppervlakte kan ook problemen opleveren met de opname van voedingsstoffen. En zo zijn er nog veel meer aandoeningen die de opname kunnen verstoren.
Problemen met je immuunsysteem
Soms reageert je afweersysteem op bepaalde eiwitten in je voeding. Je lichaam gaat dan antistoffen aanmaken tegen deze eiwitten, waardoor een overdreven reactie ontstaat. Dit is bijvoorbeeld het geval als je een voedselallergie of intolerantie hebt. Gluten en koemelk zijn hier een bekend voorbeeld van. Zo’n allergie of intolerantie is dus in feite een overdreven reactie van het immuunsysteem. Een dergelijke reactie kan vervelende klachten veroorzaken. Ook bepaalde aandoeningen van het immuunsysteem kunnen tot een verstoorde spijsvertering leiden.
Problemen met de ontlasting
Bij verstopping of obstipatie is er sprake van harde ontlasting, waardoor je maar een paar keer per week naar de wc kunt. Of nog veel minder. Dit kan onder andere komen door te weinig vochtinname en een gebrek aan vezels in je voeding.
Bij diarree gaat je ontlasting te snel door je darmen, waardoor voedingsstoffen niet goed opgenomen worden. Hierdoor ontstaat er kans op uitdroging.
Naast diarree en obstipatie kunnen er nog meer problemen zijn met de ontlasting, zoals een veranderde geur, kleur of consistentie.
Aandoeningen
Er zijn meerdere aandoeningen die een algehele verstoring van de maag of darmen kunnen veroorzaken. Zo kunnen er ontstekingen ontstaan in het hele maag-darmkanaal of juist op specifieke plekken in de darm, zoals bij de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa. Deze aandoeningen kunnen de darmfunctie en spijsvertering zwaar belemmeren. Ook kan de darm door een verstoorde darmfunctie geprikkeld raken, zoals bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). Daarnaast kunnen maag- of darmoperaties, infecties en tumoren de maag-darmfunctie belemmeren en zo de spijsvertering verstoren.
Stress
De grote boosdoener in het proces om vitaal te leven is stress. Dit komt in veel vormen voor en heeft verschillende gevolgen voor je spijsvertering, je immuunsysteem en je behoefte aan voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen, eiwitten, vetten en vezels. Stressreductie en ontspanning zijn dus heel belangrijk voor je welzijn. Maar ook verkeerde voeding, medicijn- en alcoholgebruik, en te weinig beweging hebben invloed op het milieu in je darmen. Coaching in je leefstijl helpt om stress te reduceren en verkeerde (eet)gewoontes af te leren.
Aandoeningen van de darm
Een aantal aandoeningen van de darm vallen onder de Chronische inflammatoire darmaandoeningen, ook wel IBD genoemd (Inflammatory Bowel Disease). Denk aan Morbus Crohn, Colitis Ulcerosa en diverticulitis. De meeste van deze ziekten hebben diarree, buikpijn, koorts, een slechte adem en bloedarmoede tot gevolg. Maar er kunnen ook gewrichtsklachten, ontsteking van het mondslijmvlies, rugpijn, osteoporose en een netvliesontsteking ontstaan. Diverticulitis geeft vooral pijn in de linker onderbuik, terwijl colitis ulcerosa de hele dikke darm aantast.
Het Prikkelbare Darm Syndroom
Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal, met name van de dikke darm. Het is een veelvoorkomende chronische darmaandoening. Naar schatting komt het bij ruim 10% van de Nederlanders voor. Bij PDS maakt de darm teveel of juist te weinig bewegingen en hierdoor kunnen diarree of juist verstopping ontstaan. Bij ruim 60% van de mensen met PDS zijn de zenuwen in de darmwand extra gevoelig voor voeding, medicijnen, stress en alcohol. Iedere erwt voel je als het ware langskomen. PDS wordt steeds meer gezien als een verstoring in de hersen-darm-as, waarbij de darmen verstoorde signalen aan de hersenen geven en vice versa. Secundaire symptomen zijn dan ook angst, concentratiestoornissen, depressiviteit, hoofdpijn en vermoeidheid.
Dit zijn de bekendste aandoeningen die vaak langdurige darmklachten veroorzaken. Maar ook aambeien, moeilijk naar de wc kunnen, of juist elke keer moeten racen, en pijn na het eten zijn veelvoorkomende klachten. Vaak neemt men deze darmklachten voor lief: ‘oh dat heb ik al zo lang, ik weet niet beter’. Maar het is niet normaal en deze klachten hoor je niet te hebben.
Wat kun je doen om de klachten te verminderen?
Alles begint bij een gezond voedingspatroon. Eet je genoeg groenten en fruit voor de vezels? Genoeg gezonde vetten? Wist je dat een zelf getrokken bouillon helend is voor je darmen? Dit zit barstensvol gelatine en collageen waar je darmen erg blij van worden. En…blije darm, blije jij!
Ook beweging is belangrijk voor de doorstroom in je darmen; van de hele dag zitten worden je darmen niet blij.
Ontlastingstest
Met een ontlastingstest kunnen we zien hoe het gesteld is met je darmen en alle beestjes die er leven. Zitten er voldoende goede bacteriën? Zitten er een paar rotzakken te vervelen, of misschien zelfs een parasiet? Is er een voedingsintolerantie waardoor je darmen ontstoken kunnen raken? Veel van deze vragen kunnen worden beantwoord, waardoor je meer inzicht krijgt in je gezondheid en de darmklachten kan verminderen.
Op basis van een darmscreening, oftewel ontlastingstest, kunnen we de voeding aanpassen en een behandelplan opstellen. Die rotzakken moeten er natuurlijk wel uit. Dit kost even tijd, en moet je zeker niet op je eigen houtje doen. Zorg dat je advies inwint bij een therapeut die gespecialiseerd is in de behandeling van darmen. Alle mooie praatjes die je op internet vindt zijn niet altijd van toepassing op jou, en kunnen alleen maar meer schade aanrichten.
Ook een eenzijdig dieet is niet altijd aan te raden, denk aan het FODMAP dieet bij PDS of het nu zo populaire Paleodieet. Je mist heel veel belangrijke bouwstoffen door een eenzijdig voedingspatroon waardoor je je nog beroerder gaat voelen. Je microbioom kan zich namelijk niet goed ontwikkelen of er is sprake van een overgroei van bepaalde bacteriën. En niemand wil een darm als een woestijn, het moet een lekkere bemeste moestuin zijn met veel diversiteit.
Wil jij weten wat ik bij Sterk Uden voor je kan doen? Neem dan gerust contact met me op, door de juiste begeleiding word jij weer Sterk met je Energie!
Deel het artikel
Desirée van Cuijk, Orthomoleculair adviseur
Heb je naar aanleiding van het artikel over darmklachten vragen, dan mag je mij ook bellen. Sterk met je Energie is gevestigd in Uden en geeft Orthomoleculair voedingsadvies.